Potòprens, 9 avril 2024 

Regwoupman Edikasyon pou Tout moun (REPT) kondane, ak fòs epi endiyasyon, tout zak  vyolans, destriksyon lavi moun, kay ak lòt byen, etablisman edikasyon, lasante ak edifis piblik gwoup ame yo ap fè nan zòn Kapital la ak kèk kote nan Latibonit. 

Depi dat ki te 29 fevriye 2024 la, peyi Dayiti plonje pi fon nan yon sitiyason vyolans tèt chaje k ap bwase bil tout popilasyon an. Gwoup moun ki gen gwo zam fann fwa nan men yo te pran lari gwo lajounen epitou mache atake plizyè komisarya, lopital ak famasi, tout kay senp sitwayen  nansant vil la, tout magazen, lekòl, fakilte ak biwo Leta yo. Yo touye moun, vyole fanm ak tifi,  mete dife nan machin ak kay, fè piyay ak masak san gade dèyè, swadizan yo ap fè lit kont sistèm.  Sitiyasyon sa mete plizyè milye moun anplis nan deplase, ki oblije pran rejij yo kay yon pwochen oubyen nan abri kote fanm yo kontinye ak viktim vyòl epi viv ak pitit yo nan move kondisyon grangou ak ijyèn.  

Poko ka genyen yon bilan sou kantite moun ki mouri oubyen ki viktim move zak sila yo, epi yap kontinye jouk jounen jodi a. Men nou ka note gwoup bandi sila yo ki regwoupe tèt yo nan non  yon kowalisyon yo rele “VIV ANSANM” te atake prizon Penitansye Nasyonal ak Prizon sivil Kwadèboukè kote yo mete tout prizonye deyò. Pami yo, genyen anpil gwo chèf gang ki te deja  kondane epi lòt ki te nan prizon pou move zak kriminèl yo te fè nan sosyete a.  

Sitiyasyon tèt chaje sila ap vini pi grav chak jou pi plis epi ap gen konsekans sou avni edikasyon an, ki te deja pa t bon, lè mòd atak sa yo, malfra yo mete dife epi fè zak piyay sou Lekòl Nasyonal  k ap Fòme Atis yo (ENARTS), Fakilte Agwonomi k ap fòme agwonòm yo, Fakilte Syans k ap  fòme enjenyè yo, Lekòl Nòmal Siperyè k ap fòme pwofesè yo ak Lekòl pwofesyonel J. B. Damyen. Yo atake edikasyon klasik lan tou lè Lekòl Ti Seminè Kolèj Sen Masyal ak bibliyotèk lekòl la, Pè Espiriten yo ap dirije, fèk sot sibi gwo domaj ak zak destriksyon. Menm bibliyotèk Nasyonal peyi  an pa epanye nan sibi gwo menas kote yo rive pran materyèl ki te ladan l, se twop atò!!! 

Depi dat 29 fevriye 2024 la, sitiyasyon lekòl nan peyi Dayiti se plenn nan kè. Lekòl pa fonksyone  nan tout sant vil Pòtoprens ak nan lòt zòn ki tou prè yo. Kout bal ap tire pasipala san rete. Sa mete  gwo latwoublay nan tèt paran ak elèv yo. Pandan tan sa a, dat egzamen ofisyèl yo ap pwoche sou  yo, sitiyasyon an grav anpil.  

Fonksyonman ak lavni lekòl kòm dwa fondalnatal tout timoun ak tout jèn nan peyi a menase. Paran  ak elèv yo twomatize. Yo pa konnen kisa pou yo fè. Dayè, pifò pèdi dokiman yo ak liv timoun yo  nan kouri kite kay yo pou sove lavi yo. Yo pa menm an mezi bay pitit yo manje komsadwa, alewè pou yo jwenn mwayen pou voye yo lekòl. 

Devan sitiyasyon tèt chaje sila, REPT ki se yon kowalisyon nasyonal nan sosyete sivil la k ap  goumen pou tout timoun, tout jèn fi ak tout jenn gason ale lekòl epitou jwenn yon bon edikasyon  piblik gratis, kondane ak tout fòs li tout zak vyolans ak latèrè gwoup gang ame yo ap fè sou lekòl  ak sou tout enstitisyon ansèyman siperyè yo. Li mande pou zak sila yo kanpe san pèdi tan.  

Aprè tout konsiderasyon sa yo , REPT fè rekomandasyon sila yo : 

▪ Pou Responsab Leta yo pran tout dispozisyon rapid pou tabli sekirite total kapital nan tout  peyi a epitou pou tout aktivite kapab reprann, espesyalman akitivite lekòl nan tout nivo ;

  ▪ Pou Responsab Leta yo mete yon pwogram sekirite espesyal nan zòn lekòl yo pou garanti  repriz ak fonksyonman lekòl yo nan zòn metwopolitèn nan ak nan tout peyi a ; 

▪ Mete kanpe yon pwogram fòmasyon ratrapaj jeneral pou tout elèv yo menn jan avèk elèv  ki pral nan egzamen ofisyèl yo

▪ Pou Leta devlope pwogram pou idantifye, reyamenaje ak rekonstri lekòl klasik, lekòl  pwofesyonèl, sant inivisitè, sant ansèyman ak sant kiltirel ki viktim zak vyolans ak  destriksyon yo ;  

▪ Pran dispozisyon prese prese pou peye tout mwa aryere salè pou pwofesè lekòl piblik yo  epi kontinye peye yo regilyeman ; 

▪ Ranfòse pwofesè lekòl ak nan inivèsite yo pou yo kapab akonpaye elèv ak etidyan yo nan  nivo eskolè ak sikososyal ;  

▪ Pou Leta defini yon pwogram ijans pou tout timoun jwenn pwogram edikasyon tout kote  yo ye;  

▪ Pou Leta fè yon planifikasyon avèk bidjè ak finansman pou edikasyon pou tout moun nan  tout nivo pou fè fas avèk sitiyasyon kriz ak katastwòf. 

Ann mete men pou anpeche destriksyon moun ak byen peyi a ak pou relanse ak  devlope edikasyon pou tout moun san fòs kote. 

Pou REPT: 

William Thelusmond 

Direktè Egzekitif